Demoktratik ve katýlýmcý bir toplumun geliþmesine stratejik yaklaþým ile yürütülen gelecek planlama süreçleri katký saðlayabilir. Stratejik planlamanýn geleneksel planlamadan farklýlaþan en önemli özelliði katýlýmcý olmasý, toplumu planlama aþamasýndan geleceðe daha ileri bir yere götürmek için en stratejik kararý almaya yönlendirmesi ve üründen çok sürece odaklanmasýdýr. Bunun yanýnda, ülkemizde, her ne kadar, özellikle 2000'lerin baþlarýnda yürürlüðe giren yasalar stratejik yaklaþýmý ve katýlýmý öngörmüþse de, bunun ilkelerine uygun olarak yapýlabilirliði yaygýnlaþmamýþtýr. Bu yazý, stratejik planlamayý, ilkelerine uygun olarak uygulanabilmesi için Eylem Araþtýrma süreci olarak ele almayý önermekte ve stratejik planlamanýn toplumun demokratikleþmesine katkýsýnýn saðlanabilmesi için süreç, katýlým ve eyleme dönük bilgi üretimini gerekli koþullar olarak tartýþmaktadýr. Bunu yaparken de, Türkiye'nin farklý bölge ve baðlamlarýnda uygulanmýþ örnek planlama uygulamalarýyla desteklemektedir.

Kentleþmenin getirdiði sorunlarý en hýzlý ve belirgin þekilde yaþayan Ýstanbul, çocuðun gereksinimlerine, beklenti ve isteklerine cevap vermemekte, çocuða güvenli ortamlar sunamamaktadýr. Yoðun yapýlaþma nedeni ile açýk alanlarýn azalmasý, otomobil sahipliðinin artmasýna baðlý olarak trafik yükünün artmasý gibi nedenlerle Ýstanbul’un açýk mekanlarý çocuklar için tehlikeli mekanlar haline gelmekte, Ýstanbul çocuk için yaþanýlýr bir kent olmaktan uzak kalmaktadýr. Bunun sonucu olarak günümüz çocuklarý konut yakýn çevresi olarak adlandýrýlan alanlarýn, özellikle sokaklarýn kendisine tanýdýðý olanaklardan mahrum kalmakta, sosyal, kültürel, zihinsel geliþimleri olumsuz yönde etkilenmektedir.
Bu çalýþmanýn çýkýþ noktasý “Child Friendly City - Çocuk Dostu Kent” kavramý ve giriþimleridir. Çalýþmanýn amacý, Ýstanbul’da çocuðun mevcut durumunu iki farklý yerleþim yeri örneðinde ortaya koymak ardýndan Ýstanbul’un çocuk için daha yaþanýr kýlýnmasý için çözüm önerileri getirmektir.
Çalýþma alaný Fatih Ýlçesi’ne baðlý kent merkezinde yer alan tarihi bir mahalle yerleþmesi olan Küçük Ayasofya Mahallesi ve bir toplu konut alanýnda yer alan Baþakþehir Ýlçesi’ne baðlý Baþakþehir Kiptaþ 5. Etap Salacak Sitesi’dir. Çalýþmanýn yöntemi çalýþma alaný ile ilgili sayýsal verilerin temininin, gözlem, fotoðraf çekimi çalýþmalarýnýn ve çocuklarla yapýlan anket çalýþmasýnýn gerçekleþtirildiði alan araþtýrmalarýndan oluþmaktadýr.
Çalýþmanýn ilk aþamasýnda çalýþma alanlarý ile ilgili gerekli bilgiler elde edilmiþ, gözlem, fotoðraf çekimi vb. çalýþmalar ile objektif veriler ortaya konmuþtur. Ýkinci aþamada çalýþma alanlarýna yürüme mesafesinde bulunan ve çocuklarýn en büyük sýklýkta devam ettiði devlet okullarýnda 7-14 yaþ arasýndaki çocuklarla anket çalýþmasý gerçekleþtirilmiþtir.
Çalýþmanýn sonunda çocuk anketleri ve yerleþme alanýna ait objektif veriler birlikte deðerlendirilerek yerleþme alanlarý çocuðun fiziksel çevresi açýsýndan irdelenmiþ ve bu yerleþme alanýnýn fiziksel çevre açýsýndan çocuk için daha yaþanýlýr kýlýnmasý için yapýlmasý gerekenler tespit edilmiþ ve öneriler getirilmiþtir.

Istanbul, undergoing the problems of urbanization in a rapid and remarkable way, is not able to meet the needs, expectations and desires of the child and is not able to provide safe environments to them. Due to the problems such as decrease in open air areas as a result of dense settlement, and increment in traffic load after high car possession, the open spaces of Ýstanbul have been becoming dangerous for children. As a result of this, today’s children are being deprived of facilities that close neighborhood which is supposed to present, in particular the streets. Thus their social, cultural and mental developments are being negatively effected.
The starting point of this study is the concept and initiatives of ‘Child Friendly City’. The aim of this study is to put forward child’s current condition at two different settlement examples, then to offer solutions to make Istanbul more livable for the child.
The study areas are Küçük Ayasofya Neighboorhood and Baþakþehir Kiptaþ 5.Stage Salacak Site. The method of the study consists of field surveys which include collection of numeric data related to the study area, observation studies, photography and child survey studies.
In the first stage of the study, necessary information about study areas have been gained and objective data have been presented through observations and photographs. In the second stage, surveys have been conducted with children at the age of 7-14.
At the last stage, upon the evaluation of child surveys and objective data relating to the settlements together, study areas have been examined in terms of physical environment’s child. At the end of the study, applications that should be performed which will make these settlements more livable for the children in terms of physical environment have been identified, and then proposals have been brought forward.

Bu makalede farklý kentlerdeki soylulaþtýrma süreçlerini karþýlaþtýrmalý olarak inceleyen bir uluslararasý projenin araþtýrma çerçevesi sunulmaktadýr. ‘Birleþtirme kuramý’ üzerinden disiplinlerarasý bir yaklaþým geliþtirerek farklý toplumsal, ekonomik ve mekansal süreçlerin soylulaþtýrmadaki rollerinin araþtýrýlmasý bu projenin amacýdýr. Bu kapsamda makalede soylulaþtýrma konusundaki farklý yaklaþýmlar incelenecek ve projenin kuramsal yapýsý ile yöntemi aktarýlacaktýr. Avrupa’daki farklý kent merkezlerinin çeperindeki mahallelerde gerçekleþen soylulaþtýrma süreçlerini inceleyen araþtýrma projesinin karmaþýklýk ve aktör að kuramlarý ile iliþkisel yaklaþým çerçevesi bu makalede tartýþýlmaktadýr.

In this article a comparative research framework of an international project, which investigates gentrification processes in different cities, is presented. Building on assemblage theory, this research project adopts an interdisciplinary approach to understand how different social, economic and spatial processes coalesce in shaping neighbourhoods. This article covers different stands of work focusing on gentrification and builds the theoretical structure and methodology of the project. In the context of the project that aims to study gentrification processes in different European cities, complexity and actor-network theories along with relational approach are discussed.

Yirminci yüzyýl baþlarýndan beri, kentler hakkýndaki anlayýþýmýz, büyük ölçekli sosyo-mekansal süreçler nedeniyle önemli deðiþimler geçirmiþtir. Özellikle 1950’lerden bu yana, küreselleþme ve sömürgecilik sonrasý süreçler, kentsel araþtýrmacýlarýn dikkatini çeken olumsuz kentsel sonuçlar doðurmuþlardýr. Bu sonuçlar arasýnda, ayrýþmanýn kötü bir ün saldýðý ve yönetim birimlerinin söylem ve politikalarýnda yer edindiði görülmektedir.
Ancak, bu sosyo-mekansal dönüþümler, kentsel kuramcýlar için uzun zamandýr yeni mücadele alanlarý ortaya çýkarmaktadýr. Belirli bir noktaya gelindiðinde, önceki kentsel kuramlarýn fiziksel yaklaþýmlarý kenti yorumlamak için yetersiz kalmýþ ve bu da, süreç odaklý kuram geliþtirmeye doðru bir kaymanýn yaþanmasýna neden olmuþtur. Bu makalenin ana konusu; bu yaþanan dönüþümü incelemek için, kentsel kuramlarýn evrimini, kentsel sosyal coðrafyaya iliþkin çýkarýmlarý baðlamýnda analiz etmektir. Bu çerçevede, temel kentsel kuramlarýn analitik odak noktalarý deðerlendirilerek, sosyo-mekansal ayrýþmayý açýklama konusundaki yeterlilikleri üzerinde durulmaktadýr. Geliþimsel bakýþ açýsý, kentsel kuramlarýn deðiþen durumlar karþýsýndaki esnekliðinin gözlemlenmesini saðlamaktadýr. Ayrýca, kentsel araþtýrmacýlara rehberlik etme konusunda ne kadar etkili olduklarýný ortaya koymaktadýr.
Deðerlendirme sonucunda, kentsel kuramlarýn, ortaya çýktýklarý dönemin özünü, kendi kuramsal çerçevelerinde yansýttýklarý ve kentin sosyal coðrafyasýný, bütüncül ya da parçacýl olarak, bu çerçeveye göre deðerlendirdikleri görülmüþtür. Sonuç olarak, ayrýþma için çýkarýmlarda bulunan bu kentsel kuramlarýn evrensel olarak geliþtirilmedikleri, dolayýsýyla, baþka durumlar için her zaman açýklayýcý nitelikte olamayacaklarý söylenebilir. Bu deðerlendirmenin, kentsel kuramlarýn sosyo-mekansal ayrýþmayý anlama ve/veya geliþtirmeyi amaçlayan ileriki çalýþmalara rehberlik etmesi beklenmektedir.

Since the beginning of the twentieth century, our understanding of cities has begun to go through paramount shifts due to major socio-spatial processes. Specifically for the last few decades, processes like globalisation and decolonisation have produced significant consequences in cities which attracted attention from prominent urban scholars. Among these urban consequences, segregation became one of the most infamous concepts postulated in numerous disciplines, including governmental debates and policies.
However, these socio-spatial transformations produced new fields of challenges for urban theory makers throughout history. At a certain point, the physical focus of early urban theories was no longer sufficient to interpret the city, causing a shift towards process oriented theory-making. The central theme of this paper is to investigate this shift by analysing the evolution of urban theories with regards to their implications for urban social geography. In this framework, analytical focuses of main urban theories are evaluated and their explanatory power for socio-spatial segregation is stressed. Such a developmental perspective enables the observation of urban theories’ receptiveness to changing circumstances, as well as their power to guide urban scholars.
The evaluation reveals that urban theories capture the essence of their time (zeitgeist) through their own lenses and explain the social geography of the city either partially or fully with regards to these lenses. As a conclusion, it can be said that urban theories which shelter implications for segregation are not generated universally, but rather in specific frameworks which might or might not be explanatory for other circumstances. All in all, it is believed that this evaluation will be illuminative for future studies that aim to understand and/or develop the role of urban theories in explaining socio-spatial segregation in the city.