Þehircilik ve Kamusallýk Ýliþkisinde Ekinsel Üretimin (Culturevation) Rolü ve Etkisi

“Kamusal alan”, “kamusallýk” ve “kamusal mekân”, kavramlarý, þehircilik ve mimarlýk disiplinlerinde ya birbirlerinden ayrýþtýrýlarak ya da birbirlerinin ikamesi yapýlarak kullanýlmaktadýr. Bu her üç kavram, demokratik bir toplum bünyesinde, aslýnda bütüncül bir yapý arz eder. Ancak bu bakýþ açýsý, tüketim ortamlarýnýn dýþýnda yer alan ama çaðdaþ kapitalist üretim ortamlarýndan da farklýlaþan bir üretkenlik atmosferinde ortaya konulabilir. Tiyatro sanatý kamusallýðýn geliþimi ile olan iliþkisi çerçevesinde irdelendiðinde, kamusal alaný canlandýran bu farklý üretkenliðin aracý olabilen mekânsal ortamlarý bulabilmek mümkün olmaktadýr. Kamusallýðýn geliþimi ile tiyatro sanatý arasýnda oldukça kuvvetli felsefi ve tarihsel baðlar bulunmaktadýr. Makalede, tiyatronun þehircilik ve kamusallýk iliþkisinde etkili bir araç olduðu argümaný, Ýstanbul’un Kadýköy ilçesinin tarihi kent merkezinde yapýlan saha araþtýrmalarýnýn bulgularý ile desteklenmektedir. Kadýköy’de sayýlarý hýzla artan ve “alternatif sahneler” olarak da kabul gören yeni nesil tiyatro mekânlarýnýn yapýlandýðý ortamdaki üretkenliðin, çaðdaþ kapitalist sistemdekinden farklýlýk arz eden nitelikleri olduðu tespit edilmiþtir. Yeni nesil tiyatro mekânlarý ortamýnda görünür olan bu üretkenliðin, alanda kamusallýðý da beslediði gözlemlenmiþtir. Saha araþtýrmasýnda, alternatif sahneler ortamýnda ortaya çýkan bu üretkenlik biçimine “ekinsel üretim” denmiþtir. Makalede ekinsel üretimin tarifi yapýlmakta, alandan elde edilen bulgular üzerinden “ekinsel üretim baðlamýnda etkili olan dinamikler” ortaya konulmaktadýr. Mevcut bir kamusallýk barýndýran yerel idari yapýlanmalarda, kamusal kültürel üretimlerin bu dinamiklerin bütünlüðü baðlamýnda ele alýnabilmesi durumunda, sosyo-kültürel mekânlarýn, kamusallýða hizmet eden araçlar olarak, farklý bir bakýþ açýsýyla deðerlendirilebileceklerine dikkat çekilmektedir.

The Role and Effect of Culture Cultivation (Culturevation) in the Relationship between Urbanism and Publicness

In urbanism and architecture, the concepts of the public sphere, publicness, and public space have been used either as separate domains or as substitutes. However in a democratic society, these 3 concepts actually constitute a holistic whole. This point of view can only be advanced in an atmosphere of productivity that is not only non-consumerist, but which also differs from the contemporary capitalist production environment. When the art of theater is examined in relation to the development of publicness, it is possible to find spaces that may be tools of this different productivity that vitalizes the public sphere. There is quite a strong philosophical and historical connection between the development of publicness and the art of theater. In this article, the argument that theater is an influential tool in the relationship between urbanism and publicness is supported by the findings of field surveys conducted in the historic city center of the Kadýköy district of Istanbul. The findings suggest that the productivity of the rapidly increasing and accepted “alternative stages” of new generation theater spaces have characteristics that are different from the contemporary capitalist system. This productivity, which is visible in the environment of the new generation theater spaces nourishes publicness. This form of productivity that has emerged in the environment of the alternative stages observed in the field research is termed “culture cultivation” or “culturevation.” This article provides a definition of culturevation and a discussion of the effective dynamics in the context of culturevation using data obtained in the field. Attention is drawn to how the existing publicness of local administrative structures, where the entirety of the public cultural production dynamic can be addressed, can be evaluated from a different perspective as socio-cultural spaces that serve publicness.