Sürdürülebilir Mahalle Planlamasýnýn Deðiþimi, Planlamada Yeni Eðilim “EkoYer” Yaklaþýmý ve Türkiye’de Uygulanabilirliði

Farklý sosyolojik özellikleri ile mahalleler kent dokusunun en özgün parçasýdýr. Ayný zamanda temel bir planlama birimi olarak mahalle her zaman plancýlarýn ve kent vizyonerlerinin özel ilgi alanýdýr. Literatürde mahallenin genel bir tanýmý olmamakla birlikte mahalle sýnýrlarý hem öznel hem de nesnel olarak tanýmlanabilmektedir. 20. yüzyýlýn baþlarýndan beri, daha iyi ve yaþanabilir mahalleler oluþturmak amacýyla çeþitli teoriler ve modeller geliþtirilmiþtir. Sürdürülebilir kalkýnma kavramýnýn ortaya çýkmasý ile birlikte yer ve yerele vurgu saðlayarak mahalle planlamasý için yeni giriþimler yükseliþe geçmiþtir. Mahalle planlamasý hareketleri 20. yüzyýlýn baþýndan, günümüze kadar olan süreçte geliþirken, her planlama hareketi bir önceki yaklaþýmdan çýkan derslere göre geliþtirilmiþtir. Bu makalede de sürdürülebilir mahalle temelli komþuluk birimi planlama hareketleri (tarihsel süreçteki sýrasý; Bahçe Þehir, Mahalle Birimi, Modernizm, Neo-gelenesel, Eko-kentleþme ve EkoYer hareketleri) ilgili yazýndaki eleþtirileri ile karþýlaþtýrýlarak açýklanmýþtýr. Yakýn zamana rastlayan yaklaþým Ecodistrict olarak literatürde yer almaktadýr. Ecodistict kavramýnýn içeriðindeki yer ve yere vurgunun öncelikli olmasý nedeniyle makalede kavram EkoYer olarak kullanýlmýþtýr. EkoYer hareketinin diðer yaklaþýmlarýn sürdürülebilirlik hedefli sentezi, birçok Amerikan ve Avrupa kentinde de uygulama olanaðý bulmuþtur. Bu nedenle makalenin hedefi Türkiye’deki mahalleleri daha sürdürülebilir ve yaþanabilir kýlmak için EkoYer yaklaþýmý ile planlamanýn mümkün olabileceðidir. EkoYer yaklaþýmýnda kullanýlan sosyal, ekonomik, fiziksel bileþenler ile kriterler tanýmlanmýþ, daha sonra Analitik Hiyerarþi Süreci (AHS) yöntemi kullanýlarak Türkiye’de yere özgü sürdürülebilir mahalle EkoYer ajanda önerisi geliþtirilmiþtir. Bu amaçla, mahalle ölçeðinde sürdürebilir insan yerleþimleri tasarýmýný hedefleyen ve çerçeve niteliðinde içeriðe sahip olan EkoYer hareketinin ülkemizde uygulanabilirliði sonucuna varýlmýþtýr.

The Variation of Sustainable Neighborhood Planning, Planning New Trends “Ecodistrict” Approaches and its Application in Turkey

Neighborhoods with different sociological characteristics are the most original part of the urban fabric. At the same time, as a basic planning unit, the neighborhood is always of special interest to planners and city visionaries. Although there is no general definition of neighborhood in the literature, neighborhood boundaries can be defined both subjectively and objectively. Since the beginning of the 20th century, various theories and models have been developed to create better and livable neighborhoods. With the emergence of the concept of sustainable development, new initiatives for neighborhood planning have been on the rise with emphasis on place and locality. While the neighborhood planning movements have developed from the beginning of the 20th century to the present day, each process has been selected according to the lessons learned from the previous approach. In this article, sustainable neighborhood based neighborhood unit planning movements (historical order; Garden City, Neighborhood Unit, Modernism, Neo-traditional, Eco-urbanization and Ecodistrict movements) are explained by comparing with their criticisms in the related literature. The most recent approach is the Ecodistrict in the literature. Since the emphasis on the place and place in the content of the Ecodistict concept has priority, the concept has been used as the EkoYer. The sustainability-targeted synthesis of the other approaches of the Ecodistrict movement has also been implemented in many American and European cities. Therefore article’s goal, more sustainable neighborhoods in Turkey and that there may be possible with the planning ecodistrict approach to make livable. Ecodistrict approach used in social, economic, physical components defined criteria, then the Analytic Hierarchy Process (AHP) in Turkey, using the method of location-specific sustainable neighborhood ecodistrict the organizer of proposals have been developed. For this purpose, it is concluded that the ecodistrict movement, which aims to design sustainable human settlements at the neighborhood scale and which has a framework content, is applicable in our country.