Komþuluk Birimi Ölçeðinde Yapýlý Çevreyi Biçimlendiren Planlama Kararlarýna Ýliþkin Sonuçlarýn Ölçülmesine Yönelik Çok Deðiþkenli Bir Yöntem Önerisi

Kentler, günlük yaþantýnýn temellerini oluþturan sosyoekonomik etkinliklerin süregeldiði yapý, çevre ve insandan oluþan sistemler bütünüdür. Kenti oluþturan sistemlerin bütünlüðünün saðlanmasý, günlük yaþamýn devamlýlýðýnýn da saðlanabilmesi için gerçekleþtirilmesi gereken sosyoekonomik etkinliklerin sürekliliðinin saðlanmasý için önemlidir. Bu çerçevede, sözü geçen sosyoekonomik etkinlikler, kentlerin yapýlý çevresi kapsamýnda gerçekleþtirilir. Kent planlamasý da kentin yapýlý çevresini biçimlendiren en önemli araçlardandýr. Planlama yoluyla mekâna iliþkin olarak alýnan arazi kullaným, yoðunluk ve komþuluk birimi tasarýmýna iliþkin kararlar, içinde yaþadýðýmýz yapýlý çevreyi biçimlendiren kararlardýr. Yaþadýðýmýz yapýlý çevre de insanlarýn günlük yaþantýsýný doðrudan etkileyebilme kabiliyetine sahiptir. Bu etkinin derecesini tespit edebilmek amacýyla gerçekleþtirilecek çalýþmalarda yapýlý çevrenin biçimlenmesinde rolü olan planlama kararlarýna iliþkin sonuçlarýn ölçülmesi gerekmektedir. Dolayýsýyla bu çalýþmayla; arazi kullanýmý, yoðunluk ve komþuluk birimi tasarýmýna iliþkin planlama kararlarýyla biçimlenen yapýlý çevrenin mevcut durumunun; sýrasýyla kullaným çeþitliliði, yoðunluk durumu ve belirlenen komþuluk birimi tasarým ölçütlerinin saðlanýp-saðlanmadýðýna yönelik sonuçlarýnýn ele alýnarak ölçülmesine iliþkin bir yöntem önerisi geliþtirilmiþtir. Geliþtirilen yöntem, komþuluk birimi ölçeðindeki yapýlý çevrenin arazi kullanýmý, yoðunluk ve komþuluk birimi tasarýmý çerçevesinde niceliksel baðlamda analizinin nasýl yapýlabileceðine iliþkin varsayýmsal (hypothetical) bir örnek üzerinde açýklanmýþtýr. Bu yöntem, esnek bir yapýya sahip olduðundan farklý komþuluk birimlerinde, farklý alt-ölçütler ele alýnarak uygulanabilir. Böylelikle yapýlý çevrenin arazi kullanýmý, yoðunluk ve komþuluk birimi tasarýmý doðrultusundaki mevcut durumu tespit edilerek, yapýlý çevreyle kentlilerin ulaþým tercihleri, saðlýk durumlarý (obezite, ruh saðlýðý vb.), konut yer seçimi, toplumsallýk bilinci ve aidiyeti gibi oldukça geniþ bir yelpazede yer alan çeþitli olgular arasýndaki iliþki belirlenebileceði gibi arazi kullanýmý, yoðunluk ve komþuluk birimi tasarýmý çerçevesinde yapýlý çevrenin sosyal, çevresel ve ekonomik sürdürülebilirliðe etkisi de tespit edilebilir.

Proposal of a Multivariate Method to Measure the Results of Planning Decisions Which Shape the Built Environment on the Neighborhood Unit Scale

Urban areas are considered as the integrated systems which are consisted of structures, environment and people, as well as they are holding the socio-economic activities that constitute the fundamentals of the everyday life. Providing the integration of the systems, which constitute the urban areas is significant in the sense that providing the maintenance of the daily life. In this context, the places, where aforesaid socioeconomic activities going on are the components of the built environment in the urban areas. Urban planning within this sense is conceived as the most important tool, which shape the components of the urban built environment. Land use, density and neighbourhood design decisions related with the urban space have a crucial role in structuring the built environment where we are living in and the built environment has the ability of directly affecting the daily life of its inhabitants. In order to determine these effects, it is required to measure the components, which shape the built environment. In this context, a method on the neighbourhood unit scale has been proposed to enable researchers to analyse numerically the built environment within the scope of land use diversity, density situation and whether the certain neighbourhood design criteria are provided, which are the results of the planning decisions related with land use, density and neighbourhood design, respectively. This proposed method could be applied to different neighbourhoods, by considering various sub-criteria. Hereby, existing situation of the built environment, in the context of land use diversity, density and neighbourhood design could be analysed numerically. Therefore, it would be possible to determine whether there is a correlation among the obtained results with the travel behaviour, medical condition (as obesity, mental health etc.), household residential choice, sense of community and place attachment etc. of the inhabitants. As well, it would be possible to confirm if there is a relation between the results of the planning decisions in the sense of land use, density and neighbourhood design characteristics of the built environment with social, environmental and economical sustainability.